Επιχείλιος Έρπης
Ο επιχείλιος έρπης οφείλεται στον ιό του απλού έρπητα 1 (HSV-1), και πολύ πιο σπάνια στον HSV-2. Εκδηλώνεται με τις χαρακτηριστικές φυσαλίδες στην περιστοματική περιοχή. Οι φυσαλίδες αυτές είναι μικρές, εύθραυστες και συχνά είναι συγκεντρωμένες πολλές μαζί σε ένα σημείο.
Τα συμπτώματα του επιχείλιου έρπητα είναι άλγος, καύσος, αίσθημα νυγμών, τα οποία εμφανίζονται πριν την έκθεση των φυσαλίδων.
Η συχνότητα που εμφανίζεται ο επιχείλιος έρπης ή έρπης στα χείλη, διαφέρει από άτομο σε άτομο. Μπορεί να εμφανίζεται πολλές φορές μέσα σε ένα χρόνο ή να περιορίζεται σε 1 ή 2 επεισόδια σε ολόκληρη τη ζωή. Συνήθως με την πάροδο του χρόνου ο αριθμός των επεισοδίων εμφάνισης έρπη στα χείλη μειώνεται.
Ο έρπης στα χείλη είναι ιδιαίτερα μεταδοτικός. Συνήθως μεταδίδεται μέσω του σάλιου και της άμεσης επαφής. Για τους περισσότερους ασθενείς, δεν απαιτείται κάποια ειδική αγωγή.
Μιας και ο ιός δεν μπορεί να απομακρυνθεί οριστικά από τον οργανισμό, η θεραπεία στοχεύει στην αντιμετώπιση των βλαβών.
Άφθες
Οι άφθες είναι ελκώσεις που εμφανίζονται στο στοματικό βλεννογόνο που επενδύεται από μη κερατινοποιημένο επιθήλιο, π.χ. γλώσσα, παρειές (μάγουλα) κλπ.
Συνοδεύονται από έντονο πόνο και συχνά συνοδεύονται από περιόδους έξαρσης- ύφεσης που μπορεί να κυμαίνονται από μερικές μέρες, έως μερικούς μήνες ή/ και χρόνια. Διακρίνονται σε μικρές με διάμετρο < 10 mm, μεγάλες με διάμετρο >10 mm και ερπητοφόρα έλκη που αποτελούν πολλαπλές συρρέουσες άφθες.
Οι άφθες είναι καλοήθεις, αυτοιάσιμες βλάβες, δηλαδή θα επουλωθούν μόνες τους σε εύλογο χρονικό διάστημα. Το αίτιό τους δεν είναι γνωστό, με αποτέλεσμα η θεραπεία τους να βασίζεται στην ανακούφιση των ασθενών. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει σκευάσματα τοπικής δράσης σε μορφή στοματικού διαλύματος, spray ή gel ή και να περιλαμβάνει σκευάσματα συστηματικής δράσης χορηγούμενα από το στόμα, όπως είναι τα κορτικοστεροειδή, τα αντιφλεγμονώδη και τα αντιμικροβιακά.
Λευκοπλακία
Η λευκοπλακία είναι μία δυνητικά κακοήθης βλάβη που εμφανίζεται στο βλεννογόνο του στόματος με τη μορφή λευκής πλάκας και υπάρχει αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης ακανθοκυτταρικού καρκινώματος.
Η τακτική κατανάλωση αλκοόλ, η παράλειψη των μέτρων και κανόνων υγιεινής του στόματος και κυρίως το κάπνισμα αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες που οδηγούν στην εμφάνιση της λευκοπλακίας.
Είναι ασυμπτωματική βλάβη και υπάρχουν 3 διαφορετικοί τύποι η ομοιογενής λευκοπλακία, η οποία είναι η πιο συχνή (97% των περιπτώσεων) και διαθέτει τα χαμηλότερα ποσοστά εκδήλωσης σε καρκίνο, η κοκκιώδης λευκοπλακία, η οποία παρουσιάσει τον μεγαλύτερο κίνδυνο εξαλλαγής σε καρκινική βλάβη, η μυρμηκιώδης λευκοπλακία, η οποία παρουσιάσει επίσης αρκετά μεγάλο κίνδυνο εξαλλαγής.
Η θεραπεία της λευκοπλακίας πραγματοποιείται με τη χειρουργική εξαίρεση της βλάβης. Ο ασθενής οφείλει να διακόψει το κάπνισμα, διαφορετικά ο κίνδυνος επανεμφάνισης της λευκοπλακίας ή και εξαλλαγής της είναι μεγάλος.
Εξίσου σημαντικοί παράγοντες για τη διασφάλιση της αίσιας έκβασης της θεραπείας είναι η τήρηση των κανόνων στοματικής υγιεινής, η διόρθωση πιθανών τραυμάτων του στόματος και η τακτική παρακολούθηση του ασθενούς (ανά 4 με 6 μήνες).
Καυσαλγία στόματος
Η καυσαλγία του στόματος εμφανίζεται σε οποιαδήποτε περιοχή του στόματος συχνά σε μεγάλη έκτασή του. Οι ασθενείς μπορεί να αντιλαμβάνονται και να περιγράφουν τα συμπτώματά τους ως «κάψιμο στο στόμα» ή «τσούξιμο στο στόμα», το οποίο συχνά συνοδεύεται από «στέγνωμα» και «περίεργη ή δυσάρεστη γεύση».
Τα συμπτώματα αυτά συχνά έχουν διαρκέσει για αρκετές εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια χωρίς σημαντικές μεταβολές. Η ένταση των συμπτωμάτων της καυσαλγίας του στόματος ποικίλλει και μπορεί να παραμένει σταθερή ή να αυξομειώνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Η καυσαλγία μπορεί να είναι ιδιοπαθής ή δευτεροπαθής. Στην πρώτη ο καυστικός πόνος εμφανίζεται στη στοματική κοιλότητα χωρίς να υπάρχει καμία συστηματική παθολογική κατάσταση που να σχετίζεται με την νόσο. Στην δευτεροπαθή μορφή του συνδρόμου, η καυσαλγία του στόματος συνυπάρχει με άλλα νοσήματα και καταστάσεις (έλλειψη βιταμινών κλπ).
Η αντιμετώπιση της καυσαλγίας συνίσταται στην άρση του αιτίου που την προκαλεί και στην ανακούφιση του ασθενούς.